O Akademii

„Obywatelska Akademia Animacji Zatrudnienia Socjalnego – Ośrodek Wsparcia i Animacji Podmiotów Reintegracyjnych”

To propozycja działań kierowanych do mniejszych organizacji NGO, które dotychczas nie rozwinęły w swoim środowisku usług zatrudnienia socjalnego, ani nie włączyły się w systemowe funkcjonowanie podmiotów reintegracyjnych (CIS i KIS).

Jesteśmy organizacją stworzoną z potrzeby reprezentacji KIS-ów i CIS-ów, tworzących Regionalną Platformę Współpracy, zwaną Konwentem KIS i CIS Lubelszczyzny, a więc mającą charakter federacji.

Osią merytoryczną naszej inicjatywy jest specjalny ośrodek wsparcia pn: „Obywatelska Akademia Animacji Zatrudnienia Socjalnego”. To innowacja w obszarze reintegracji, bowiem nie ma w kraju, a także w regionie takiej instytucji.

Zadania Akademii:

1. Edukacja i szkolenie – warsztaty: prawo zatrudnienia socjalnego, modele organizacyjne, wzorce partnerstwa instytucjonalnego (pakty na rzecz zatrudnienia socjalnego), metody zajęć reintegracyjnych – psychologiczna autodiagnoza, trening ekonomiczny.

2. Doradztwo, prowadzone w formie indywidualnych i grupowych konsultacji przez praktyków zatrudnienia socjalnego. Narzędzia doradztwa to: punkt konsultacyjny „Akademii”, aktywne okno na stronie internetowej dla przedstawicieli Lokalnych Liderów, mieszkańców gmin Lubelszczyzny.

3. Mobilne konsultacje w terenie po zgłoszeniu zapotrzebowania lokalnych społeczności na ich przeprowadzenie, pomoc na miejscu we wdrażaniu standardów organizacji KIS lub CIS.

4. Publicystyka, obejmująca poradniki, zeszyty informacyjne oraz zbiory interpretacji przepisów prawnych, w tym opis dobrych efektów projektu EFS 2008-2013 pn. „Kompleksowe formy reintegracji społecznej i zawodowej w środowisku lokalnym”. To także aktywna strona internetowa „Akademii” -„Zatrudnieniesocjalne.pl”, a także Newsletter aktualnych wydarzeń z obszaru zatrudnienia socjalnego, w tym informacje o działalności Rady ds. Zatrudnienia Socjalnego powstałej przy Ministrze Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

5. Okresowe badanie gotowości NGO do decyzji o uruchamianiu usług reintegracji społecznej i zawodowej, co pozwoliłoby w Regionie podejmować wsparcie przy udziale doświadczonych CIS i KIS skupionych wokół Konwentu (obecnie są to 23 jednostki), organizować współpracę z ROPS i innymi instytucjami dla poprawnego wdrażania usług. Ośrodek -„Akademia” świadczy swoje usługi na potrzeby NGO z regionu południowo-wschodniego (głównie woj. lubelskie), przy zachowaniu otwartości na potrzeby także podmiotów z sąsiednich regionów.

Działania nasze maja charakter innowacyjny. Nie ma takiego ośrodka w kraju. Nasze działania wpisują się także w proces wspierania działań o charakterze systemowym – np. przygotowania do standardów organizacyjnych i usług reintegracji społecznej i zawodowej, do systemu akredytacji i certyfikacji CIS i KIS – kierunki systemowe Krajowego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej, Krajowego Programu Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu. Nowy wymiar integracji 2020 oraz planowanych projektów PO WER – Działanie 2.5 Skuteczna Pomoc Społeczna. „Akademia” współpracowałby z OWES-ami (mającymi akredytację ministra) oraz społecznościami lokalnymi, chcącymi tworzyć miejsca pracy z wykorzystaniem instrumentów ES. Działalność „Akademii” pomoże także tym NGO, które zamierzają prowadzić reintegrację w oparciu o środki unijne (PO WER i RPO).

To zadanie o charakterze regionalno-lokalnym, włączające się w kierunki systemowego rozwoju ES na Lubelszczyźnie.

Dlaczego Akademia ….?

Zgodnie z definicją Krajowego Programu Rozwoju ES [Uchwała Nr 164 RM z dn.12.08.2014 r.,], a także projektem Założeń Ustawy o Działalności Sektora ES (projekt z 2016 r.- konsultacje) podmioty reintegracyjne spełniają funkcję przygotowawczą do pracy w przedsiębiorstwie społecznym lub mogą być prowadzone, jako usługa na rzecz społeczności lokalnej. Wg danych statystycznych w Polsce jest obecnie ponad 150 CIS oraz około 240 KIS, a w 60% instytucjami je tworzącymi są organizacje pozarządowe. Wiele podmiotów reintegracyjnych, prowadzonych przez NGO nadal nie wypełnia obowiązków ustawowych (np. rejestracja u wojewodów, sprawozdania w systemie CAS), a także jest tworzonych pod wpływem „koniunktur projektowych”, czyli bez zapewnienia ciągłości działania, bez podstawowych wymogów standardów organizacyjnych (kadra, program) oraz standardów usług (taka sytuacja miała miejsce w poprzedniej perspektywie PO KL).

Nowa perspektywa 20142020 (PO WER, RPO) przewiduje wiele zadań dla podmiotów zatrudnienia socjalnego. Celowym jest więc wzmocnienie kompetencji NGO. Jednocześnie, w okresie 2013-2014 wypracowano modele standaryzacji usług reintegracji społecznej i zawodowej oraz modele organizacyjne CIS i KIS. Środowisko CIS i KIS postuluje wprowadzenie procesu potwierdzania profesjonalizmu, jak w przypadku OWES – czyli akredytacji i certyfikacji. Dotychczasowy autonomizm i swoboda wyboru form usług reintegracji oraz zakresu proponowanych zajęć dla uczestników programów zatrudnienia socjalnego nie zapewniały efektywności, a także nie zapewniały partnerskich relacji CIS/KIS z lokalnymi instytucjami (brak wielosektorowości).

W latach 2013-14 opracowano takie rozwiązania jak:

1. Model Lokalnej Współpracy z zasadniczym elementem: zespół synergii lokalnej i pakt na rzecz MLW,

2. Model Regionalnych Platform Współpracy z udziałem przedstawicieli CIS i KIS w wojewódzkich i powiatowych zespołach ds. promocji i rozwoju ES (np. Wielkopolska,

3. Model Certyfikacji KIS, z przetestowanym procesem nadawania certyfikatu. Rozwiązania uzyskały aprobatę środowiska CIS i KIS a także MRPiPS Departament Pomocy i Integracji Społecznej.

Kampania upowszechniająca rezultaty w/w prac była ograniczona zarówno, co do zasięgu liczebnego odbiorców, jak i czasu jej prowadzenia. Dla wielu organizacji pozarządowych – instytucji tworzących CIS lub KIS, problematyka ta tworzy nowe okoliczności dla ich funkcjonowania, jest niedostatecznie znana. Efekty działania podmiotów reintegracyjnych wymagają spełnienia minimalnego standardu CIS lub KIS: kadra, program zajęć, zaplecze techniczno-organizacyjne, relacje z instytucjami partnerskimi. Wiele organizacji NGO, w tym należące do Konwentu KIS/CIS Lubelszczyzny, ciągle zwraca się do Rady Programowej tej platformy o pomoc i prowadzenie kampanii edukacyjnych. Dodatkowo, dla wielu NGO, szczególnie o lokalnym zasięgu (gmina, powiat) problematyka przepisów po ostatniej obszernej nowelizacji (wrzesień 2015 r.) jest nową, nie do końca rozpoznaną i wymagającą edukacyjnego wsparcia. Pojawiają się także problemy w tematyce zleceń przez JST zadań z zakresu usług reintegracji np. w formule zamówień „in house”, które wymagają nie tylko promocji, ale przekazu obu stronom odpowiedniej wiedzy. Skutkiem nie podjęcia z kolei działań edukacyjno-doradczych może być w latach 2015-2020 „chaotyczny” sposób dalszego działania podmiotów reintegracyjnych, brak możliwości wyprzedzającego przygotowania się do zapowiadanych zmian (standaryzacja), a w ostateczności rezygnacja z prowadzenia CIS lub KIS (są takie przykłady, co podawane jest w „Informacji o funkcjonowaniu centrów i klubów integracji społecznej”, przygotowywanej dla Sejmu i Senatu RP -zgodnie art.18c ustawy). Także, wiele NGO nie jest dysponuje najbardziej aktualnymi informacjami o zasadach ubiegania się o środki EFS w nowej perspektywie np. słaba znajomość „Wytycznych MIR w osi tematycznej nr 9”, a także skomplikowane procedury ubiegania się o te środki zniechęcają organizacje do składania wniosków (dane z WUP Lublin za 2016 r. – kontraktacja na poziomie 30%). Przykładem są potrzeby członków Regionalnej Platformy Współpracy – Konwentu Klubów i Centrów Integracji Społecznej Lubelszczyzny, które są spełniane przez Radę Programową tego Konwentu w postaci organizacji spotkań informacyjno-szkoleniowych dla 23 jednostek organizacyjnych skupionych wokół regionalnej platformy. Ponadto, potrzeba animowania zatrudnienia socjalnego jest zgłaszana przez członków pozostałych w kraju regionalnych platform, tj. Pomorskiego Konwentu Centrów i Klubów Integracji Społecznej (siedziba w CIS Gdańsk), Zachodniopomorskiego Konwentu Centrów Integracji Społecznej (siedziba w CIS Łobez), Śląskiego Konwentu Podmiotów Reintegracyjnych (siedziba w ROPS Katowice).

W świetle dotychczasowych osiągnięć sektora ES oraz statystyk rozwijających się podmiotów ES, nie podjęcie działań edukacyjno-informacyjnych, szczególnie w kontekście stosowania standardów oraz animowania właściwych relacji z instytucjami partnerskimi, może prowadzić do poważnego uszczuplenie zasobu i potencjału usługowego podmiotów reintegracyjnych oraz pojawienia się kolejnych trudności w przygotowywaniu osób do przedsiębiorczości społecznej. Przewidujemy także, że tematyka naszej inicjatywy zostanie włączona do programów nauczania na lubelskich uczelniach (wstępnie są prowadzone rozmowy z WSPA Lublin). Oznaczałoby to możliwość korzystania z usług „Akademii” także przez inne podmioty i instytucje. Zamiar uruchomienia „Akademii” budowany jest od samego początku w oparciu o regułę otwartości oraz perspektywicznego horyzontu merytorycznego wzmacniającego potencjał instytucji tworzących podmioty zatrudnienia socjalnego zgodnie z przepisami ustawy o zatrudnieniu socjalnym.

O potrzebie inicjatywy świadczy także efekt badań prowadzonych w 2016 r. we współpracy z Instytutem Rozwoju Służb Społecznych w Warszawie, dotyczącym wykorzystywania podmiotów reintegracyjnych w działaniach wobec osób zagrożonych wykluczeniem społecznym – badania pt.” Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem w programach prac społecznie użytecznych i programach specjalnych” oraz „Podmiot zatrudnienia socjalnego w ocenie zasobów pomocy społecznej”. Oba badania wykazały, na słabą współpracę m. innymi organizacji pozarządowych prowadzących centrum lub klub integracji społecznej z instytucjami rynku pracy, oraz ośrodkami pomocy społecznej, które uważają, że nie wszystkie NGO prowadzą właściwie podmioty reintegracyjne, nie dysponują odpowiednim przygotowaniem kadr do podejmowania współpracy przy aktywizacji zawodowej i społecznej (szczególnie w kontekście III profilu osób bezrobotnych). Jest to między innymi wynik słabego przygotowania NGO do wypełniania zadań ustawy o zatrudnieniu socjalnym (wyniki w raportach na stronie zatrudnieniesocjalne.pl).